Bilgisayarlarla azıcık içli dışlı olan herkesin bildiği gibi bilgisayar ortamı pek güvenli değildir. Açıklar sebebiyle sürekli bir veri sızıntısı gibi birçok olay yaşanabilmektedir. Kötü niyetli kişilerin öncelikli hedefleri bu açıklardan yararlanarak veyahut kendilerinin virüslerle açık yaratarak verilerini çalmak. Bu yazıda bilgisayar virüsünün ne olduğundan bahsedeceğiz.
Bilgisayar virüsleri, sistemlerin düzgün çalışmamasını, arkada sizden habersiz sizi kullanarak gelir elde etmeyi ve veri sızıntısına yol açmayı hedefler. Bilgisayar virüsleri, bulaştığı yerde kalmaz, programlar ve sistemler arasında sürekli olarak yayılır ve çoğalır. Genellikle bir .exe dosyasında bulunurlar ve bu dosya çalıştığında virüs sisteminize girer. Bu kod daha sonra bağlı olduğu belge ya da yazılımdan, ağlar, sürücüler, dosya paylaşım programları aracılığıyla yayılır.
Bilgisayar Virüslerinin Sıkça Yol Açtığı Sorunlar
Sistemin Yavaşlaması
Bilgisayar sisteminin normalden daha yavaş çalışması, cihazda bir virüs olduğunun en yaygın belirtilerinden biridir. Buna sistemin kendisinin yavaş çalışması, uygulamaların performans düşüklüğü ve internet hızının azalması dahildir. Yaygın örneklerinden birisi kripto madenciliğidir. Sizin haberiniz olmadan ekran kartınızla ve dolayısıyla sizin elektriğinizle sürekli olarak kazı işlemi yapar.
Pop-up Pencereleri
Bilgisayarda ya da web tarayıcısında istenmeyen pop-up pencerelerin görünmesi genellikle bir bilgisayar virüsünün belirtisidir. Fakat bazen kullandığınız uygulamaya verdiğiniz izinlerden dolayı da olabilir, kontrol etmekte fayda var.
Kendiliğinden Çalışan Programlar
Bilgisayar programlarının kendiliğinden kapanması, yazılımın bir virüsten etkilendiğin göstergesi olabilir.
Cihazın Çökmesi
Bilgisayarın beklenmedik bir şekilde kapanması, bir virüsün yaygın belirtilerindendir.
E-posta Hesabına Gelen Şüpheli Postalar
Bilgisayar virüsleri genellikle e-posta yoluyla yayılır. Hackerlar, başkalarının e-posta hesaplarını kullanarak kötü amaçlı yazılım yayabilir ve daha geniş siber saldırılar gerçekleştirebilir. Bu nedenle aldığınız e-postaları gönderen adreslerin doğru olduğundan emin olun.
Bilgisayar Virüsleri Nasıl Saldırır ve Yayılır?
Bilgisayarların ilk zamanlarında virüsler genellikle disketler aracılığıyla yayılıyordu. Günümüzde ise fiziksel depolama cihazları (örneğin, sabit diskler ve USB’ler) hâlâ virüs yaymak için kullanılabilirken bu yöntemlerin biraz eskimesi ve internetin yaygınlaşmasıyla internet, yayılımın en yaygın yolu haline gelmiştir.
Burada bir arkadaşımın yaşadığı süreçten bahsedip ne yapmamanız gerektiğini biraz daha somut bir şekilde anlatmak istiyorum.
Arkadaşım bir oyun için mod indirdi. Modu kurdu ve sonrasında çalışmadığını fark etti. O gece X hesabından kripto reklamı yapan mesajlar paylaşıldı. Sonrasında da Steam cüzdanındaki paranın aktarılmış olduğunu gördü. Tabii farkına vardığında iş işten geçmişti. Burada mod dahi indirirken bilindik siteleri ve topluluk tarafından güvenli varsayılan modları indirmek çok önemli.
Bilgisayar Virüsü Türleri
Aşağıda birtakım bilgisayar virüsü çeşitleri ve bu virüslerin nasıl saldırıp yayıldığı bulunmaktadır.
Yerleşik (Resident) Virüs: Kullanıcı tarafından açıldığında uygulamalara bulaşarak sistem belleğinde aktif kalır.
Çok Parçalı (Multipartite) Virüs: Birden fazla yöntemle bulaşır, genellikle bellekte kalır ve sabit diski ve diğer sürücüleri enfekte eder.
Doğrudan Eylem (Direct Action) Virüsü: Bilgisayarın ana belleğine erişir, autoexec.bat yolundaki dosya ve klasörleri enfekte eder ve ardından kendini silebilir.
Tarayıcı Ele Geçirme Virüsü (Browser Hijacker): Web tarayıcılarının ayarlarını değiştirir (örneğin, ana sayfayı veya varsayılan arama motorunu değiştirir) ve genellikle ücretsiz ya da kötü amaçlı yazılımlara eklenir.
Üzerine Yazma (Overwrite) Virüsü: Verileri siler ve kendi kötü amaçlı kodunu dosyaların üzerine yazar; enfekte olmuş dosyalar geri alınamaz.
Dosya Enfekte Edici Virüs (File Infector): Açıldığında dosyaları enfekte eder ve sistemler ile ağlar arasında hızla yayılabilir. Çoğunlukla .exe veya .com uzantılı dosyaları etkiler.
Ağ (Network) Virüsü: Tüm bilgisayar ağlarını hedef alır ve internet aracılığıyla ağa bağlı cihazlara kolayca yayılabilir.
Başlangıç Sektörü (Boot Sector) Virüsü (Boot Sector): Sabit diskin ana başlangıç kaydını (MBR) hedef alır, bilgisayarın yeniden başlatılmasıyla belleğe geçer ve sistem performansını bozar.
Bilgisayar Virüslerinden Korunma Yolları
Bilgisayar virüslerinden korunmanın en bilinir yolu bir antivirüs programı kullanmaktır.
Gördüğünüz her reklama tıklamamanız da hem virüslerden korunmak hem de dolandırıcılardan korunmak için önemli bir yoldur.
Gelen E-mail’lerin adresine ve içeriğine dikkat etmek de birçok virüsten sakınmanızı sağlar.
İndirdiğiniz dosyaları taratmak da virüslerden korunmanın en önemli yollarından birisidir.
Aslında bilgisayar virüslerinden korunmanın en etkili ve tek yolu bilinçli bir kullanıcı olmaktır. Güvenilir ağ adreslerini kullanıp programları kendi sitelerinden indirmek gibi şeyler yaparak güvenliğinizi hat safhada tutabilirsiniz.
