Kuzey Suriye’de bulunan küçük bir kil silindir, yazının tarihine dair bildiklerimizi değiştirebilir. Tell Umm el-Marra antik kentindeki bir mezarda ortaya çıkarılan bu eser, insanlık tarihindeki en eski alfabe örneği olabileceği konuşuluyor. Yaklaşık 4.500 yıl öncesine tarihlenen bulgu, yazının evrimine ve alfabenin doğuşuna dair yeni bir perspektif sunuyor.
Alfabenin Kökenine Yeni Bir Bakış
Alfabeler, yazıyı daha kolay ve erişilebilir hale getiren bir sistemdir. Harflerin tekil sesleri temsil ettiği bu sistem, öğrenme sürecini hızlandırarak daha geniş kitleler arasında kullanılmasını sağlamıştır. Ancak şimdiye kadar, alfabenin M.Ö. 1900 civarında Mısır’daki Proto-Sinaitik yazı sistemiyle başladığı düşünülüyordu. Suriye’deki bu keşif ise alfabenin, bu tarihten çok daha önce ve farklı bir bölgede ortaya çıkmış olabileceğini gösteriyor.
Küçük Bir Nesneden Büyük Bir Hikâye
Yaklaşık 4500 yıllık olan kil silindir, sadece parmak boyutunda olmasına rağmen büyük bir tarihi öneme sahip. Etiketin üzerindeki “silanu” kelimesi, ya bir isme ya da bir gönderici veya alıcıya işaret ediyor. Silindir üzerindeki delikler, onun bir ip yardımıyla malların üzerine etiket olarak bağlanmış olabileceğini düşündürüyor. Bu da yazının ticaret ve iletişimdeki erken rolüne ışık tutuyor.
Mezardaki Sırlar
Silindir, zengin bir aileye ait olduğu düşünülen bir mezarda keşfedildi. Mezar, içinde yiyecek ve içecek dolu kavanozlarla birlikte altı iskelet barındırıyordu. Bu buluntu, dönemin sosyal yapısını, ticaret sistemlerini ve ölüm ritüellerini anlamamıza da katkı sağlıyor.
Bilim İnsanlarının Görüşleri
Keşfi gerçekleştiren Johns Hopkins Üniversitesi’nden Glenn Schwartz, bu yazının alfabe olduğunu savunuyor. Araştırmacılar ilk başta bu iddiayı temkinli karşılasa da daha fazla kanıt ortaya çıktıkça, bu yazının gerçekten bir alfabe olduğu görüşü gittikçe güçlenecek. Bazı uzmanlar bu yazının, bilinen Proto-Sinaitik harflerle benzerlik gösterdiğini ve erken bir alfabe sistemi olarak kabul edilebileceğini belirtiyor.
“Cambridge Üniversitesi’nden Philippa Steele, bu yazının alfabe olarak kabul edilmesi için daha fazla bulguya ihtiyaç olduğunu belirtirken, İtalya Bologna Üniversitesi’nden Silvia Ferrara, ‘Bu kesinlikle bir alfabe’ diyerek keşfi destekliyor.”
Yazının Evrimi ve Kültürel Etkileşimler
Bu bulgu, alfabenin kökeninin sadece Mısır’la sınırlı olmadığını, daha geniş bir coğrafyada ve kültürler arası etkileşimlerle şekillendiğini ortaya koyuyor. O dönemdeki geniş ticaret ağları sayesinde, yazı sistemlerinin farklı bölgelerde hızla yayılmış olabileceği düşünülüyor.
Sonuç olarak Suriye’deki bu kil etiket, yazının tarihine dair önemli bir keşif olarak karşımıza çıkmakta. Eğer bu yazı bir alfabe olarak doğrulanırsa, insanlık tarihindeki en erken yazı sistemlerinden biriyle karşı karşıya olabiliriz. Bu bulgu, sadece alfabenin kökenine ışık tutmakla kalmayıp, aynı zamanda antik dünyadaki kültürel etkileşimlerin ne kadar derin olduğunu da gösterebilir.
